Buwis ng mahihirap papasanin ng mayayaman

NGAYON pa lang, umiinit na ang mga debate sa Comprehensive Tax Reform Program (CTRP) ng Duterte administration.
Nariyan ang dagdag na excise tax sa diesel at gas, P3 sa unang taon; P2 sa ikalawang taon at 2nd year at P1 sa ikatlong taon.
Ibig sabihin ang diesel ngayon na P32/L ay magiging P38/L sa 2019. Ang gasoline naman na P46/L ngayon ay P53/L next year at P56/L sa 2019.
Kikita ang gobyerno ng P204.8 bilyon at tatamaan ang private vehicle owners at mga sasakyang gumagamit ng diesel tulad ng bus at jeep.
May impact ito na 4.8 hanggang 5.7 porsiyento sa inflation rate o presyo ng mga bilihin. Dahil dito, mag-iisyu ang gob-yerno ng mga social be-nefit card na aabot sa P80 bilyon para sa mga namamasahe at middle income earners.
Naalala ko noong martial law, nang ipatupad ang excise tax sa diesel, merong ipinamigay na fuel card ang character na si Aksyong Aksaya ng gobyerno. Masakit talaga ito, pero kung naniniwala tayong “bitter pill” ito para lalong sumulong ang ekonomiya, wala nang usapan.
Itataas din ang value added taxes (VAT) mula 12 percent ngayon sa 14 percent na kokolekta ng P90 bilyon. May debate rin sa VAT sa mga rentals o paupahang bahay kung exempted ang mababa sa P12,000 o kaya’y hanggang P25,000. Exempted na rin sa VAT ang mga senior citizens at “di-sabled persons” maging sa medisina at pangunahing bilihin.
Sa personal income tax naman, kapag ikaw ay sumusweldo ng P20,000 bawat buwan o P250,000 bawat taon, wala nang babayarang buwis. Nakatipid ka ng P80,000 per year o P6,666 bawat buwan. Kung lampas P250,000 hanggang P400,000 ang sweldo mo, 20% ng “excess” ang babayaran mo.
Halimbawa, P150,000 ang sobra kung P400,000 ang sweldo mo, ang babayaran ay 20% nito o P30,000 pesos lang. Di tulad dati na P128,000 kaya’t nakatipid ka ng P98,000 o P8,166.
Ang mga boss naman ay papatawan ng 30 hanggang 35% na buwis sa bagong panukala. Sa kabuuan, libre sa buwis ang 83% ng mga taxpa-yers na ang sweldo ay mas mababa sa P250,000 bawat taon. Ganoon din ang 8% ng taxpayers na mas mababa sa P400,000 ang sweldo bawat taon. O kabuuang 91% ng lahat ng mga nagbabayad ng buwis.
Ngayon, saan kukunin ng gobyerno ang pang-tapat sa mga libreng buwis ng mahihirap na taxpayers? Siyempre doon sa natitirang 9% o mayayamang taxpayers na bukod sa may pambayad ng buwis ay malakas pang mamili sa mga mall, at bumili ng kotse, lupain at iba pang mga ari-arian.
Sa totoo lang matagal na dapat tinaasan ang “consumption tax” sa mga mayayaman.
Noong araw kasi, mahirap o middle class man ay pareho tayo ng binabayaran ng mayayaman. Kahit na 74% ng kinikitang salapi sa buong bansa ay napupunta sa 10 richest families sa atin. Samantalang nagpapatayan ta-yong 90% na mahihirap sa natitirang 28% na salapi.
Kung ganito nga ang konsepto ng naturang tax reform, ngayon lang, kung saka-sakali, magkakatotoo na ang mga “ubod ng yaman” ang siyang manglilibre o magpapasan sa mahihirap na mamamayan.
Kaya nga, huwag nang magtaka kung marami sa mga mayayaman ang ayaw rito, at siyempre kasama nilang aayaw ang mga tuta nilang pulitiko at media.