Nindot kaayo nga si Presidente Duterte naay sense of history ug wala siyay historical amnesia kay wala siya nakalimot sa mga ngilngig nga nahimo sa Mindanao diha nga iyang gipakita ang litrato sa pagpatay sa mga Muslims o Moro didto sa Jolo sa mga sundalong Amerikano.
Gihimo niya kini sa iyang pagpamulong sa East Asia Summit niadtong Septembre 8 sa Vientiane, Laos ug usa sa namati niya si US Presidente Obama.
Akong giresearch ang maong litrato. Kuha diay kini pagkahuman sa sangka sa mga taga-Jolo ug mga sundalong Amerikano niadtong March 7, 1906 ug gitawag nga Bud Dajo Massacre.
Pastilan! Ngilngig gayod ang maong pagsangka. Ang titulo sa report sa New York Times niadtong March 11, 1906 gaingon “Women and children killed in battle.”
Mga 900 ang gireport nga napatay ug naangol. Ang mga taga-Jolo, nga wala mouyon sa ”cedula tax on the Moros” ug uban pang mga balaod sa mga Amerikano, nanago didto sa crater sa ibabaw sa extinct nga bulkan nga Mount Bud Dajo. Ingon sa balita sa NY Times, ’the women and children mingled with the warriors during the battle to such an extent that it was impossible to discriminate and all were killed in the fierce onslaught.”
Fast forward kita sa usa ka rally niadtong miaging bulan. Ang mga Moro mibabag sa paglubong ni President Ferdinand Marcos sa Libingan ng mga Bayani, ug nag-awhag labi na sa mga kabataang Moro nga motuon sa historya aron dili malimot sa mga massacre sa panahon ni Marcos.
Pastilan! Massacre sa mga Pilipino laban sa mga Pilipino! Ang makalibog kay ngano nga mahinumduman ang massacre sa mga Amerikano nga nahitabo 110 na ka tuig ang miagi pero dili mahinumduman ang mga mas bag-o pa nga mga massacre ni Marcos sa 1970s ug 1980s?
Pastilan! Dunay historical Alzheimer’s?
Ang Alzheimers sa laktod nga pagkasulti sakit nga may memory loss, kanang daghan ang dili na mahinumduman. Pero lahi kini nga pagka-amnesia kay bisan ug malimtan ang bag-ong mga panghitabo, usahay mahinumduman pa man ang mga dugay o mas naunang mga nanghitabo. Simtomas ba sa historical Alzheimer’s kung ang mahinumduman ang pagkasundalo ni Marcos ug pagkapresidente niya? Unya gikalimtan ang Marcos ”ill-gotten wealth” o plunder?
(Kapin na sa P170.5 billion ang nakuha ug balik gikan sa mga Marcoses sa Presidential Commission on Good Government o PCGG. Mga P44.5 Billion pa ang mga assets o kabtangan nga may kaso pa ug dili momenos sa P16.7 Billion ang i-privatize/ibaligya).
Simtomas ba wala mahinumdumi ang mga massacre sa mga Moro sa panahon ni Marcos? Ang mga militia ni Marcos ang giingon nga maoy nagpaluyo sa 21 ka mga massacre niadtong 1970 hangtod 1971, diin 518 ka mga Moro ang namatay. (Ang listahan ani makita sa “The Liberation Movements in Mindanao: Root Causes and Prospects for Peace,” masteral thesis ni Marjanie Salic Macasalong, sa www.academia.edu).
Lakip sa taas nga listahan sa mga Moro massacre ang sumusunod: 1971 Manili massacre , 1974 Malisbong massacre, 1977 Patikul massacre ug 1982 Pata Island Massacre.
Sa Manili massacre, kapin 70 ka mga Maguidanaoan ang gipatay sulod sa usa ka mosque sa Carmen, North Cotabato. Sa sulod pud sa usa ka mosque napatay ang kapin 1,700 nga mga Moro Muslim civilian sa Malisbong, Palimbang, Sultan Kudarat.
Sa massacre sa Patikul, Sulu, 700 ang napatay ug kapin 2,000 ang napatay sa Pata Island massacre.
Pastilan! Ngilngig gayod kay pareho sa Bud Dajo massacre, apil sa mga daghang nangamatay ang mga sibilyan, mga babae ug mga bata.Pastilan! Atong makita ang cycle of violence. Ang mga massacre sa Patikul ug sa Pata Island nahimo pagkahuman nga namatyan ug daghan ang military.
Walay sukod sa balos?!
Niadtong Hunyo, kapin sa 10 Batalyon o 5,000 ka mga sundalo ang gipadala sa Sulu aron pagtugis sa mga Abu Sayyaf nga mipugot sa ulo sa duha ka Canadians.
Gibalita nga dugangan pa kini ug 3 pa ka batalyon pagkahuman napatay ang 15 ka mga sundalo niadtong August 29. Maangin na pud ang mga sibilyan, mga babae ug mga bata?
Pastilan! “Those who forget history are doomed to repeat it.”
Disclaimer: The comments uploaded on this site do not necessarily represent or reflect the views of management and owner of Bandera. We reserve the right to exclude comments that we deem to be inconsistent with our editorial standards.